Nijerya’da anne ölümlerinin %80’ininden fazlasının gerçekleştiği kırsal kesimlerde yaşayan topluluklarında, doğumların %60’ından fazlasında niteliksiz sağlık çalışanları görev alıyor. Kadınlar çoğunlukla kan zehirlenmesi riskine yol açan çıplak zeminlerde doğum yapmak zorunda kalıyor. Dahası doğum kordonu paslanmış cerrahi bıçaklarla kesildiği için yeni doğanlar tetanos riskine maruz kalıyor.
Unilever’in 2018 Genç Girişimciler Ödül Töreni’nde Galler Prensi Ödülü’nü kazanan Adepeju Jaiyeoba için, bu istatistiki verilerin arkasında kişisel bir hikaye yer alıyor. Jajyeoba 2011 yılında en yakın arkadaşlarından birini doğum sırasında kaybetmesinin ardından hukuk alanındaki geleceği parlak kariyerini bırakarak, kadınların doğumlarını olabildiğince güvenli yapabilmeleri için ihtiyaç duyulan basit ama bir o kadar da önemli ekipmanlara erişimlerini sağlamak amacıyla sosyal bir işletme kurmuş.
Adepeju’nın şirketi Mother’s Delivery Kit, doğuma refakat eden geleneksel sağlık çalışanlarına, sağlık merkezlerine, hastanelere ve anne ve çocuk sağlık örgütlerine steril doğum kitlerinin yanı sıra eğitimler sunuyor.
Adepeju ile bir araya gelerek Mother’s Delivery Kit’i Nijerya’nın sınırlarının ötesine taşıma arzusunu, Unilever Genç Girişimciler Ödülü’nü kazanmanın kendisinde yarattığı duyguları ve kazandığı bu ödülün işletmesini nasıl etkileyeceğini konuştuk.
Unilever 2018 Genç Girişimciler Ödülünü kazandınız… Şimdi sırada ne var?
Halihazırda Nijerya’nın 36 eyaletinin 6’sına ulaştık, şimdi de işimizin ölçeğini genişletmek için büyük bir fırsata sahibiz. Faaliyet gösterdiğimiz topluluklarda durum artık nispeten daha istikrarlı hale geldiği için artık çatışma sonrası bölgelerde yaşayan kadınlara ulaşmak istiyoruz. Nijerya’nın bu bölgelerinde yaşayan kadınlar aşırı dinci grup olan Boko Haram’dan fazlasıyla etkilendiler. Biz de bu bölgelerde çalışma deneyimi kazanmalı ve buradaki kadınların neye ihtiyacı olduklarını daha fazla anlamalıyız.
Ödül süreci sırasında aldığınız destekle işletmenizin ölçeğini nasıl genişleteceksiniz?
Cambridge’de hızlandırıcı program sırasında sürdürülebilirlik alanındaki en parlak zihinlerle (isimlerle) geçirdiğim süre boyunca işimizi eleştirel bir şekilde değerlendirme fırsatı buldum. Aynı zamanda daha önce Genç Girişimciler Ödülünü kazananlarla bir araya gelmek çok güzeldi. Aynı ödülü 2015 yılında kazanan ReliefWatch kurucusu Daniel Yu‘nun işletmemiz için verdiği tavsiyeler çok değerliydi. Gördüğünüz gibi destek ödülü kazanmakla sınırlı kalmıyor, sonrasında da devam ediyor. Ben de gelecekte insanlara destek olmayı umut ediyorum.
€50,000 para ödülüyle ne yapmayı planlıyorsunuz?
Aldığımız para ödülünü Mother’s Delivery Kit’i Nijerya’da daha çok topluluğa ulaştırmak için kullanacağız, ayrıca sevkiyat masraflarını azaltmak için bir kamyon almayı umut ediyoruz Bu sayede elde ettiğimiz tasarrufu ürünlerimizi satın alan kişiler için kullanabiliriz. Ayrıca kitlerimizde yer alan ürünleri daha iyi fiyata satın almak için daha fazla ortaklıklar gerçekleştirmeyi bu sayede maliyetlerimizi daha da azaltmayı istiyoruz.
Önümüzdeki yıllarda nasıl bir etki oluşturmayı istiyorsunuz?
Nihai hedefimiz her anneye bebeğinin büyüdüğünü görme, her çocuğa ise potansiyelini yaşama fırsatını tanımak.
Nijerya’nın her eyaletine, sonrasında ise diğer Afrika ülkelerine ulaşmayı çok isteriz Afrika kıtasının genelinde birbirinden çok farklı sorunlar olsa da doğumu daha güvenli hale getirecek çözümler her yerde oldukça benzer. İşimizin ölçeğini genişletirsek bir fark yaratabiliriz.
Anne bakımına erişim sizin için neden bu kadar önemli?
Hukuk fakültesinden mezun olduğumda sosyal bir işletme kurmak için işimi bırakacağım asla aklıma gelmezdi. Bir firmayı işletmekle ilgili hiçbir bilgim yoktu, dahası böyle bir şey için ilgim de azdı. Ancak arkadaşım doğum sırasında hayatını kaybedince benim için her şey değişti. Kendisi bir çok hayale sahipti ama hepsi saniyeler içerisinde yok olmuştu.
Arkadaşımın bu hikayesini her gün düşünüyorum. O kişi ben ya da dört kız kardeşimden biri de olabilirdi. İstatistiklere göre ülkemde her on kadından biri doğum sırasında hayatını kaybetme riskine sahipse o zaman bir çoğumuz bir tanıdığımızı kaybedeceğiz. Bu durum değişmeli ve değişebilir de.
Dünyada olumlu bir değişim yaratabilmek.
İnsana yatırım yapsınlar. Benim ilerleme yolculuğumda insanlar da bana yatırımda bulundular ve fark yaratmam için fırsatlar sundular. Bir kişiye yatırım yaptığınızda aslında ortaya çıkacak tüm olaylara ve fırsatlara yatırım yapmış oluyorsunuz, bu da diğer insanları etkiliyor. Birisi bana inandı ve fikirlerime yatırım yaptı. Bu hepimizin yararına olan bir döngü.
